TINH CHỈNH DINH DƯỠNG CHO GÀ NUÔI DÀI NGÀY

By ZOE KAY

(ACARE) Cơ sở dữ liệu chính xác và giám sát kĩ càng là điều cần thiết để đạt được mục tiêu này.

Hiệp hội European Chicken Commitment (Better Chicken) đã bổ sung một giai đoạn mới vào quy trình chăn nuôi gà thịt, có tiềm năng trong việc tăng tỷ lệ xuất chuồng ở các giống gà nuôi dài ngày. Đối với các chuyên gia dinh dưỡng, điều này có nghĩa là sự thay đổi phụ thuộc vào mục tiêu tốc độ tăng trưởng, tăng trọng và độ tuổi. Việc hiểu rõ từng giai đoạn và thiết lập các chỉ số theo dõi chính là điều cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả chăn nuôi. 

Bạn có thể kéo dài thời gian nuôi bao lâu?

Trong ngành sản xuất thịt gia cầm toàn cầu, có nhiều cấp độ sản xuất hoặc chương trình được công nhận hiện đang sử dụng và phân loại đơn giản như:

• Chăn nuôi trong trại kín tiêu chuẩn.

• Chăn nuôi trong trại kín theo tiêu chuẩn European Chicken Commitment (ECC).

• Chăn nuôi trong trại kín được chứng nhận, ví dụ như Chicken Of Tomorrow tại Hà Lan.

• Các thương hiệu chăn nuôi gà như: Winter Garden, Free-range, và Label Rouge với độ tuổi xuất chuồng tối thiểu.

• Chăn nuôi hữu cơ.

Gà được nuôi trong trại kín tiêu chuẩn phải tuân theo các quy định về phúc lợi ở từng quốc gia hoặc quy định của EU về mật độ nuôi tối đa. Trong trang trại, sự khác biệt cơ bản của hình thức nuôi ECC so với nuôi trong trang trại kín tiêu chuẩn là nuôi tập trung và mật độ nuôi tối đa (30kg/m2), tăng mật độ và cường độ ánh sáng cao (50 lux). Hình thức nuôi ECC không có quy định về tốc độ tăng trưởng tối đa nhưng yêu cầu về các giống gà phải được đánh giá về kết quả phúc lợi.

Chăn nuôi gia cầm dài ngày gây tốn kém hơn về mặt kinh tế, nhưng chi phí đó tương xứng với giá trị kinh tế về cải thiện phúc lợi và tính bền vững. Courtesty Hubbard.

Ở Hà Lan, thịt gà được sản xuất theo các chương trình liên kết của các công ty bán lẻ, chẳng hạn như Chicken of Tommorrow, đã có khoảng 6 năm trước. Tại Anh, cũng có các sản phẩm tương tự như Tổ chức phúc lợi động vật RSPCA – chương trình đảm bảo chăn nuôi trong trại kín và Red Tractor Enhanced Welfare mới được bổ sung gần đây.

Thức ăn cho từng giống

Tổ chức RSPCA đã đánh giá và phê duyệt các giống gà nuôi dài ngày được sử dụng trong chương trình đảm bảo ở Anh, các chương trình này cũng thuộc khảo sát của ECC. Các giống gà này bao gồm: Hubbard Norfolk Black, JA757, JA787, JA957, JA987 hoặc Rambler Ranger, Ranger Classic và Ranger Gold.

James Bentley – giám đốc kỹ thuật toàn cầu của Hubbard, đã giải thích rằng “Đối với những giống gia cầm phát triển nhanh, việc đưa ra các khuyến cáo về dinh dưỡng là tương đối dễ dàng. Có rất nhiều giống gia cầm, rất nhiều dữ liệu để học hỏi mặc dù mỗi giống đều có một mục tiêu trọng lượng xác định – nếu chúng đạt được mục tiêu sớm hơn một ngày hoặc sớm hơn một chút, điều đó có thể giảm được chi phí chăn nuôi. Bạn có thể xác định mức dinh dưỡng tối ưu về năng lượng và amino acid… ở các giống gia cầm phát triển nhanh, những điều có thể áp dụng được cho nhiều trang trại và thậm chí là cho các công ty trên toàn cầu.”

 “Tuy nhiên việc này sẽ trở nên phức tạp hơn khi chăn nuôi những giống gà dài ngày. Ví dụ, với hình thức chăn nuôi hữu cơ thì tuổi giết mổ tối thiểu là 70 tới 81 ngày, thậm chí với giống gà Label Rouge có thể lên tới 90 ngày. Nằm giữa hai cấp độ chăn nuôi hữu cơ và chăn nuôi tiêu chuẩn, thì theo tiêu chuẩn ECC tuổi xuất chuồng là trong khoảng 56 ngày. Do đó việc đưa ra các khuyến cáo chung sẽ rất khó vì có sự khác biệt lớn trong hệ thống quản lý và hệ thống trang trại. Một số mục tiêu về khối lượng cũng sẽ phụ thuộc vào khu vực, chương trình đảm bảo và những thay đổi theo mùa trên thị trường”.

Theo Bentley, có một thách thức đối với chăn nuôi tự do là các quy định của EU về việc gia cầm không được giết mổ trước 56 ngày. Nếu họ yêu cầu khối lượng cơ thể mục tiêu là 2.3kg, nhưng khi gia cầm lớn nhanh hơn và đạt 2.5kg, họ vẫn không thể giết thịt chúng sớm và phần khối lượng tăng hơn cũng có thể không mang lại được giá trị. 

“Chương trình sử dụng thức ăn phải đáp ứng được với tình huống này. Đối với ECC, có thể đơn giản hơn, vì không có độ tuổi tối thiểu và tốc độ tăng trưởng tối đa, do đó các nhà sản xuất có thể áp dụng các tiêu chuẩn riêng cho từng cơ sở của họ” ông nói.

Theo dõi khối lượng, kiểm tra quy trình và trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng là điều cần thiết. Courtesy Hubbard

Có thêm thời gian để hoàn thành

Với gà nuôi dài ngày, thời gian nhiều hơn “Bạn có thể sử dụng linh hoạt hơn chương trình cho ăn riêng cho từng đàn. Trong khi đó, đối với gà thịt tiêu chuẩn, bạn đã thiết lập một khẩu phần ăn riêng và ít khi thay đổi. Còn ở đây thời gian tăng trưởng dài hơn có nghĩa là có thể có thời gian để thay đổi”, Bentley nói. “Nên đặt ra các chỉ tiêu năng suất chính để giúp cho người chăn nuôi có khả năng thay đổi giai đoạn khi thay đổi về khẩu phần ăn, dạng thức ăn và hàm lượng chất dinh dưỡng” ông nói.

Do đó, Bentley đề nghị rằng việc theo dõi khối lượng thường xuyên, theo dõi năng suất cẩn thận và liên hệ với các chuyên gia dinh dưỡng là điều cần thiết.

 “Bằng cách này, bạn có thể điều chỉnh công thức và thay đổi khẩu phần thức ăn để tăng hoặc làm giảm khả năng phát triển của đàn gia cầm nhằm đạt được mục tiêu. Có nhiều chiến lược khác nhau, nhưng người chăn nuôi có thể quyết định duy trì khẩu phần ăn khởi động hoặc khẩu phần ăn phát triển lâu hơn nếu đàn gia cầm không đạt được khối lượng mục tiêu. Một lựa chọn khác là chuyển sang khẩu phần ăn sau 28 ngày làm chậm khả năng tăng trưởng của đàn gia cầm hoặc bổ sung ngũ cốc nguyên hạt”.

Ở Hà Lan, lúa mì nguyên hạt thường được bổ sung vào khẩu phần ăn, từ đó giúp thay đổi tỉ lệ để làm khẩu phần ăn bớt đậm đặc.

Sự khác biệt về dinh dưỡng.

Mặc dù việc đưa ra những khuyến cáo chung không đơn giản nhưng Bentley đã nhấn mạnh tới một số nguyên tắc chung: “Khi đàn gia cầm phát triển lâu hơn, hàm lượng acid amin sẽ không cần cao như nhu cầu. Nhìn chung, khẩu phần ăn sẽ có hàm lượng protein và năng lượng thấp hơn, và dinh dưỡng sẽ giảm theo độ tuổi của gia cầm”.

Nhiều nhà chăn nuôi vẫn sẽ sử dụng một khẩu phần ăn tương tự gồm ba giai đoạn (khởi động, phát triển và vỗ béo). Tuy nhiên, có thể thêm vào giai đoạn thứ tư là giai đoạn vỗ béo 2. 

Ông nói: “Ví dụ, một số người chăn nuôi có sẵn hai khẩu phần khác nhau cho gà vỗ béo, với sự khác nhau về các đặc điểm kĩ thuật như năng lượng, đạm và acid amin. Do đó, họ có thể chọn một trong hai khẩu phần để cho ăn tùy thuộc vào sự phát triển của đàn gia cầm hoặc khối lượng xuất chuồng mà khách hàng yêu cầu. Mùa vụ cũng có thể ảnh hưởng tới những con gà nuôi dài ngày, đặc biệt nếu chúng được nuôi thả vì sẽ ảnh hưởng tới mức năng lượng cần thiết để duy trì cơ thể”.

Andrew Fothergill, chuyên gia về gia cầm của Forfarm – Anh nói thêm: “Mặc dù các nguyên liệu thô được sử dụng giống nhau giữa các khẩu phần thì vẫn có cơ hội để sử dụng các nguyên liệu ít dinh dưỡng hơn trong khẩu phần đạm thấp, việc này phụ thuộc vào giống vật nuôi và tiềm năng di truyền của chúng".

Tuy nhiên, một số chương trình chăn nuôi có yêu cầu nhất định về khẩu phần ăn của gia cầm như: tỷ lệ ngũ cốc tối thiểu hay phải bao gồm hai hoặc ba loại ngũ cốc. Ngoài ra còn phụ thuộc vào sự thay đổi của từng quốc gia, ví dụ như ở Pháp, họ sẽ sử dụng trong khẩu phần rất nhiều khô dầu hướng dương và bất kì nhà sản xuất nào dùng ngô vẫn sẽ có tỷ lệ bổ sung tối thiểu. Ngoài ra, nhiều nhãn hiệu/ thương hiệu còn liên kết với các mục tiêu bền vững khác như đậu nành phải được cung cấp từ một nguồn đảm bảo, sử dụng nguyên liệu địa phương hoặc không chứa kháng sinh.

Tương lai với giống gà nuôi dài ngày

Những thách thức khi chăn nuôi những giống gà dài ngày đã được Fothergill tổng kết lại : “ Mục tiêu lớn nhất của hiệu quả chuyển đổi thức ăn là tốc độ tăng trưởng – tốc độ tăng trưởng càng lớn thì chi phí chăn nuôi càng thấp. Hiệu quả sử dụng các chất dinh dưỡng không có sự khác biệt lớn giữa các giống, nhưng đối với tốc độ tăng trưởng hàng ngày tối đa thì hiệu quả chuyển hóa thức ăn sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.

Khi nói về sự thay đổi trong chăn nuôi gà thịt, câu hỏi mà các chuyên gia dinh dưỡng muốn hỏi là bạn muốn nuôi lâu đến mức nào. Đối với mỗi chương trình/ hình thức nuôi nêu trên, đều có một chi phí về mặt hiệu quả, chi phí này tương xứng với chi phí để cải thiện về phúc lợi và tính bền vững.

Tới năm 2026, có vẻ như tỷ lệ gà thịt ở Châu Âu và Mỹ, được nuôi theo các tiêu chuẩn phúc lợi nghiêm ngặt hơn sẽ tăng cao hơn. Bentley kết luận rằng điều này có ý nghĩa là sẽ có một sự thay đổi quan trọng đối với các chuyên gia dinh dưỡng.

 Các khuyến cáo về Lysine tiêu hóa của Hubbard cho các giai đoạn nuôi ở gà thịt.

 “Thay vì muốn đạt được khối lượng mục tiêu một cách nhanh chóng và hiệu quả - họ cũng cần phải đánh giá cách để đáp ứng các mục tiêu tăng trưởng và phúc lợi cụ thể sao cho bền vững với môi trường nhất có thể”, ông nói. “Điều cần thiết là phải biết đàn gia cầm đang phát triển như thế nào để có thể điều chỉnh về dinh dưỡng và quản lý. Dinh dưỡng chính xác sẽ trở thành điều phổ biến trong tương lại và chi phí khẩu phần thấp nhất sẽ chỉ còn là quá khứ”.

Nguồn: Feed Strategy

Biên dịch: Acare VN Team